ฝ่ายนักธรรม-วินัย
ปัญหาและเฉลยวิชาวินัยบัญญัติ  นักธรรมชั้นตรี
สอบในสนามหลวง
วันอังคาร ที่ ๒๓ ตุลาคม พ.ศ. ๒๕๕๐
 
๑.พระศาสดาทรงบัญญัติพระวินัยไว้เพื่ออะไร ?
๑.เพื่อป้องกันความประพฤติเสียหายของภิกษุสงฆ์ และเพื่อชักนำความประพฤติของภิกษุสงฆ์ให้ดีงามฯ
๒.สิกขาบทที่มีมาในพระปาติโมกข์ มีเท่าไร ?   ว่าโดยหมวดมีอะไรบ้าง ?
๒. มี ๒๒๗ สิกขาบท ฯ  มี  ปาราชิก ๔   สังฆาทิเสส ๑๓   อนิยต ๒   นิสสัคคิยปาจิตตีย์ ๓๐   ปาจิตตีย์ ๙๒   
ปาฏิเทสนียะ ๔   เสขิยะ ๗๕   อธิกรณสมถะ ๗ ฯ
๓.อาการที่ภิกษุจะต้องอาบัติ มีเท่าไร ?   ต้องด้วยไม่ละอาย มีอธิบายอย่างไร ?
๓.มี ๖ อย่าง ฯ  ภิกษุรู้อยู่แล้ว และละเมิดพระบัญญัติด้วยใจด้านไม่รู้จักละอาย ชื่อว่าต้องด้วยไม่ละอาย ฯ
๔.เมื่อภิกษุต้องอาบัติแล้ว จะพึงปฏิบัติอย่างไร ?
๔.พึงบอกภิกษุด้วยกันในวันนั้น และพึงแก้ไขตามวิธีนั้น ๆ ฯ
๕.สังหาริมทรัพย์ และ อสังหาริมทรัพย์คือทรัพย์เช่นไร ? ภิกษุจะต้องอาบัติถึงที่สุดในเพราะลักทรัพย์ทั้ง ๒ อย่างนั้นเมื่อใด ?
๕.สังหาริมทรัพย์ คือทรัพย์ที่เคลื่อนที่ได้ อสังหาริมทรัพย์ คือทรัพย์ที่เคลื่อนที่ไม่ได้ ฯ  สำหรับสังหาริมทรัพย์ ภิกษุจะต้องอาบัติถึงที่สุด ในเมื่อทำให้ทรัพย์นั้นเคลื่อนจากที่เดิม   ส่วนอสังหาริมทรัพย์ จะต้องอาบัติถึงที่สุด ในเมื่อเจ้าของทอดกรรมสิทธิ์ ฯ
๖.ภิกษุรู้ตัวว่าต้องอาบัติสังฆาทิเสส จึงแสดงอาบัตินั้นต่อภิกษุอีกรูปหนึ่ง อย่างนี้จะพ้นจากอาบัตินั้นได้หรือไม่  เพราะเหตุไร ?
๖.   พ้นไม่ได้ เพราะอาบัติสังฆาทิเสสนั้น ภิกษุผู้ต้องจะพ้นได้ด้วยอยู่กรรม ฯ
๗.ที่ลับตา กับที่ลับหู ต่างกันอย่างไร ?   ที่ลับทั้ง ๒ นั้น เป็นทางให้ปรับอาบัติได้มากน้อยกว่ากันอย่างไร ?
๗.ต่างกันอย่างนี้ ที่ที่มีสิ่งกำบัง เห็นกันไม่ได้ เรียกว่า ที่ลับตา   ที่ที่ไม่มีสิ่งกำบัง เห็นกันได้ แต่ฟังเสียงพูดกันไม่ได้ยิน เรียกว่า ที่ลับหู ฯ
ที่ลับตา เป็นทางให้ปรับอาบัติได้มากกว่า คือตั้งแต่ปาราชิก สังฆาทิเสส ถึง ปาจิตตีย์  ส่วนที่ลับหู เป็นทางให้ปรับอาบัติตั้งแต่สังฆาทิเสสลงมา ฯ
๘.ภิกษุรับนิมนต์แล้ว จะไปที่อื่นก่อนหรือหลังฉัน ต้องปฏิบัติอย่างไร ?   ถ้าไม่ทำเช่นนั้น ต้องอาบัติอะไร ?
๘.ต้องปฏิบัติอย่างนี้ คือ ต้องบอกลาภิกษุอื่นก่อน ฯ  ต้องอาบัติปาจิตตีย์ ฯ
๙.ผ้าอาบน้ำฝนมีกำหนดขนาดไว้เท่าใด ? ถ้าทำเกินกว่าขนาดนั้นต้องอาบัติ ก่อนจะแสดงอาบัตินั้น ต้องทำอย่างไร ?
๙.ยาว ๖ คืบ กว้าง ๒ คืบครึ่ง โดยคืบพระสุคต ฯ   ต้องตัดให้ได้ขนาดเสียก่อน ฯ
๑๐.หมวดสารูปในเสขิยวัตร ว่าด้วยเรื่องอะไร ?  ข้อว่า  “ไม่เอามือค้ำกายนั่งในบ้าน”  คือไม่ทำอย่างไร ?
๑๐.ว่าด้วยธรรมเนียมควรประพฤติในเวลาเข้าบ้าน ฯ  คือ ไม่นั่งเท้าแขนข้างเดียวก็ตาม สองข้างก็ตามในบ้าน ฯ