ฝ่ายนักธรรม-วินัย
ปัญหาและเฉลยวิชาวินัยบัญญัติ นักธรรมชั้นตรี
สอบในสนามหลวง
วันพฤหัสบดี ที่ ๑๓ ตุลาคม พ.ศ. ๒๕๕๙
 
๑. กิจที่บรรพชิตไม่ควรทำ เรียกว่าอะไร ? มีอะไรบ้าง ?
ตอบ เรียกว่า อกรณียกิจ ฯ มี
๑. เสพเมถุน
๒. ลักทรัพย์
๓. ฆ่าสัตว์
๔. พูดอวดคุณวิเศษที่ไม่มีในตน ฯ
๒. อาบัติคืออะไร ? อาการที่ภิกษุต้องอาบัติ ๖ อย่างนั้น อย่างไหนเสียหายมากที่สุด ?
ตอบ คือ โทษที่เกิดเพราะความละเมิดในข้อ ที่พระพุทธเจ้าห้าม ฯ
ต้องด้วยไม่ละอาย เสียหายมากที่สุด เพราะรู้อยู่แล้วว่าเป็นอาบัติ ก็ยังกล้าล่วงละเมิดด้วยใจด้านไม่รูจั้กละอาย ฯ
๓. ภิกษุปฏิบัติศีล สมาธิ ปัญญาดีแล้ว จะได้รับประโยชน์อย่างไร ?
ตอบ ได้รับประโยชน์อย่างนี้
๑. มีศีลดีแล้วไม่ต้องเดือดร้อนใจได้รับความแช่มชื่นว่า ได้ประพฤติดีงาม จะเข้าหมู่ภิกษุผู้มีศีลก็องอาจ ไม่สะทกสะท้าน
๒. มีสมาธิดีแล้ว ทำให้มีจิตใจแน่วแน่มั่นคงไม่หวั่นไหวไปตามโลกธรรม
๓. มีปัญญาดีแล้วทำให้สามารถนำพาตนให้พ้นจากทุกข์ได้ ฯ
๔. ปาราชิกทั้ง ๔ สิกขาบท เป็นสจิตตกะหรืออจิตตกะ ? เพราะเหตุใด ?
ตอบ เป็นสจิตตกะ ฯ เพราะมีเจตนาล่วงละเมิด ฯ
๕. ภิกษุทำคนอื่นให้ถึงแก่ความตาย ต้องอาบัติอะไรหรือไม่ ?
ตอบ ถ้ามีเจตนา ทำมนุษย์ให้ตาย ต้องอาบัติปาราชิก
ทำอมนุษย์ให้ตายต้องอาบัติถุลลัจจัย
ถ้าไม่มีเจตนา ไม่ต้องอาบัติ ฯ
๖. ภิกษุมีความกำหนัด จับต้องกายอนุปสัมบัน ต้องอาบัติอะไร ?
ตอบ ต้องงอาบัติดังนี้
๑. จับต้องกายหญิง ต้องอาบัติสังฆาทิเสส
๒. จับต้องกายกะเทยต้องอาบัติถุลลัจจัย
๓. จับต้องกายบุรุษ ต้องอาบัติทุกกฏ ฯ
๗. ภิกษุรู้อยู่ น้อมลาภที่เขา จะถวายสงฆ์มาเพื่อตนต้องอาบัติอะไร ? ลาภนั้น ได้แก่  อะไรบ้าง ?
ตอบ ต้องอาบัติ นิสสัคคิยปาจิตตีย์ ฯ
ลาภนั้นได้แก่ จีวร บิณฑบาต เสนาสนะ เภสัช บริขาร จนกระทั่ง ถึง ด้ายชายผ้า ก้อนแห่งจุณ หรือไม้ชำระฟัน 
๘. ผ้าไตรจีวร ที่ทรงอนุญาตให้ภิกษุอธิษฐานไว้ใช้มีกี่อย่าง ? อะไรบ้าง ?
ตอบ มี ๓ อย่าง ฯ คือ
๑. สังฆาฏิ (ผ้าคลุม)
๒. อุตตราสงค์ (ผ้าห่ม)
๓. อันตรวาสก (ผ้านุ่ง) ฯ
๙. พูดอย่างไร ชื่อว่าส่อเสียดภิกษุ ? ภิกษุพูดอย่างนั้นต้องอาบัติอะไร ?
ตอบ การพูดโดยการนำเอาคำพูดของภิกษุรูปหนึ่งไปบอกอีกอีกรูปหนึ่งด้วยเจตนาจะให้เขารัก หรือให้เขาแตกกันด้วยวัตถุ ๑๐ ประการ มีชาติ ชื่อ และโคตร เป็นต้น ชื่อว่าพูดส่อเสียดภิกษุ ฯ
ถ้าพูดเหน็บแนมโดยตรงต้องอาบัติปาจิตตีย์   ถ้าพูดเปรยๆ เหน็บแนมต้องอาบัติทุกกฏ ฯ
๑๐. เสขิยวัตร คืออะไร ? ภิกษุไม่ปฏิบัติตาม ต้องอาบัติอะไร ?
ตอบ คือธรรมเนียมหรือวัตรที่ภิกษุพึงศึกษา ฯ ต้องอาบัติทุกกฏ ฯ