ปัญหาและเฉลยวิชาธรรม  นักธรรมชั้นตรี

สอบในสนามหลวง

วันจันทร์ ที่ ๒ ตุลาคม พ.ศ. ๒๕๔๙

๑.หิริกับโอตตัปปะ ต่างกันอย่างไร ?

๑.ต่างกันอย่างนี้ หิริ คือ ความละอายใจตนเองที่จะประพฤติชั่ว   ส่วนโอตตัปปะ คือ ความเกรงกลัวผลของความชั่วที่ตนจะได้รับ ฯ

๒.คำว่า  พระธรรม  ในรัตนะ ๓ คืออะไร ?  มีคุณอย่างไร ?

๒.คือคำสั่งสอนของพระพุทธเจ้า ฯ   มีคุณ คือ รักษาผู้ปฏิบัติไม่ให้ตกไปในที่ชั่ว ฯ

๓.โอวาทของพระพุทธเจ้ามีกี่อย่าง ?  อะไรบ้าง ?

๓.มี ๓ อย่าง คือ        ๑.เว้นจากทุจริต คือ ประพฤติชั่วด้วยกาย วาจา ใจ

                             ๒.ประกอบสุจริต คือ ประพฤติชอบด้วยกาย วาจา ใจ

                             ๓.กระทำใจของตนให้หมดจดจากเครื่องเศร้าหมองใจ มีโลภ โกรธ หลงเป็นต้น ฯ

๔.คนเราจะประพฤติดีหรือประพฤติชั่วมีมูลเหตุมาจากอะไร ?

๔.คนประพฤติดีมีมูลเหตุมาจากอโลภะ อโทสะ อโมหะ  

ส่วนคนประพฤติชั่วมีมูลเหตุมาจากโลภะ โทสะ โมหะ ฯ

๕.ปธานคือความเพียร ๔ มีอะไรบ้าง ?  งดเหล้าเข้าพรรษาอนุโลมเข้าในปธานข้อไหน ?

๕.มี     ๑.สังวรปธาน            เพียรระวังไม่ให้บาปเกิดขึ้นในสันดาน

          ๒.ปหานปธาน           เพียรละบาปที่เกิดขึ้นแล้ว

          ๓.ภาวนาปธาน          เพียรให้กุศลเกิดขึ้นในสันดาน

          ๔.อนุรักขนาปธาน      เพียรรักษากุศลที่เกิดขึ้นแล้วมิให้เสื่อม ฯ

อนุโลมเข้าในปหานปธาน ฯ

๖.อุทธัจจกุกกุจจะ คือความฟุ้งซ่านและรำคาญ จัดเข้าในขันธ์ไหนในขันธ์ ๕ ?  เพราะเหตุไร ?

๖.จัดเข้าในสังขารขันธ์ ฯ  เพราะความฟุ้งซ่านและรำคาญ เป็นเจตสิกธรรมที่เกิดขึ้นกับใจ ฯ

๗.อริยทรัพย์ คือทรัพย์เช่นไร ?  เมื่อเทียบกับทรัพย์สินมีเงินทอง เป็นต้น ดีกว่ากันอย่างไร ?

๗.คือ คุณงามความดีอย่างประเสริฐที่เกิดมีขึ้นในสันดาน มี ศรัทธา ศีล เป็นต้น ฯ   

ดีกว่ากัน เพราะเป็นคุณธรรมเครื่องบำรุงจิตให้อบอุ่น ไม่ต้องกังวลเดือดร้อน ใครจะแย่งชิงไปไม่ได้ ใช้เท่าใดก็ไม่ต้องกลัวหมดสิ้น  ทั้งสามารถติดตามไปได้ถึงชาติหน้า  เป็นที่พึ่งในสัมปรายภพได้ด้วย ฯ

๘.คิหิปฏิบัติ คืออะไร ?  หมวดธรรมต่อไปนี้ คือ

๑. อิทธิบาท ๔                     ๒. สังคหวัตถุ ๔                   ๓. อธิษฐานธรรม ๔

          ๔. ทิฏฐธัมมิกัตถประโยชน์ ๔              ๕. ปาริสุทธิศีล ๔ 

          หมวดไหนมีในคิหิปฏิบัติ ?

๘.คือ หลักปฏิบัติของคฤหัสถ์ ฯ   ข้อ ๒. และข้อ ๔. มีในคิหิปฏิบัติ ฯ

๙.ผู้อยู่ครองเรือนควรมีธรรมของฆราวาสเป็นหลักปฏิบัติจึงจะอยู่เป็นสุข ธรรมของฆราวาสนั้นมีอะไรบ้าง ?

๙.มี     ๑.สัจจะ         สัตย์ซื่อต่อกัน

          ๒.ทมะ           รู้จักข่มจิตของตน

          ๓.ขันติ           อดทน

          ๔.จาคะ         สละให้ปันสิ่งของของตนแก่คนที่ควรให้ปัน ฯ

๑๐.นาย ก เป็นผู้ฉลาดในการเล่นพนันฟุตบอล เขาหวังให้นาย ข ผู้เป็นเพื่อน มีเงินทองไว้ก่อร่างสร้างตัว จึงชักชวน นาย ข ให้เล่นด้วย นาย ก จัดเข้าในประเภทมิตรแนะประโยชน์ได้หรือไม่ ?  เพราะเหตุไร ?

๑๐.ไม่ได้  ฯ   เพราะ นาย ก กำลังชักชวนในทางฉิบหาย ผิดลักษณะมิตรแนะประโยชน์ ฯ

**********