ปัญหาและเฉลยวิชาธรรม นักธรรมชั้นตรี

สอบในสนามหลวง

วันพฤหัสบดี ที่๒๒ ตุลาคม พุทธศักราช ๒๕๕๘

๑. บุพพกุารีและ กตัญญูกตเวที หมายถึงบุคคลเช่นไร ?

เฉลย    บุพพการี  หมายถึง  บุคคลผู้ทำอุปการะก่อน  

กตัญญูกตเวที  หมายถึงบุคคลผู้รู้ อุปการะที่ท่านทำแล้ว และตอบแทน ฯ 

๒. พระธรรม คืออะไร ?   มีคุณต่อผู้ปฏิบัติอย่างไร ? 

เฉลยพระธรรม คือคำสั่งสอนของพระพุทธเจ้าฯ  มีคุณ คือย่อมรักษาผู้ปฏิบัติไม่ให้ตกไปในที่ชั่ว ฯ 

๓. บุญกิริยาวัตถุ คืออะไร ?   โดยย่อมีเท่าไร ?   อะไรบ้าง ? 

เฉลย สิ่งที่ตั้งแห่งการบำเพ็ญบุญ ฯ    มี ๓ ฯ   คือ

๑. ทานมัย  บุญสำเร็จด้วยการบริจาคทาน

          ๒. สีลมัย  บุญสำเร็จด้วยการรักษาศีล      

๓. ภาวนามัย  บุญสำเร็จด้วยการเจริญภาวนา ฯ 

๔. ธรรมดุจล้อรถนำไปสู่ความเจริญ เรียกว่าอะไร ?   จงบอกมาสัก ๒ ข้อ 

เฉลย เรียกว่า จักร ฯ   ได้แก่

๑.ปฏิรูปเทสวาสะ         อยู่ในประเทศอันสมควร  

๒. สัปปุริสูปัสสยะ         คบสัตบุรุษ

          ๓. อัตตสัมมาปณิธิ         ตั้งตนไว้ชอบ     

๔. ปุพเพกตปุญญตา       ความเป็นผู้ได้ทำความดีไว้ในปางก่อน ฯ

๕. บุคคลผู้รักษาความยุติธรรมไว้ได้  ควรเว้นจากธรรมอะไร ?   ธรรมนั้นมีอะไรบ้าง ? 

เฉลย ควรเว้นจากอคติ ๔ ฯ   มี

๑. ความลำเอียงเพราะรักใคร่กัน  เรียกว่า ฉันทาคติ  

๒. ความลำเอียงเพราะไม่ชอบกัน  เรียกว่า โทสาคติ

๓. ความลำเอียงเพราะเขลา  เรียกว่า โมหาคติ

๔. ความลำเอียงเพราะกลัว  เรียกว่า ภยาคติ ฯ

๖. กรรมอันเป็นบาปหนักที่สุด ห้ามสวรรค ์ห้ามนิพพาน คือกรรมอะไร ? จงยกตัวอย่างสัก ๓ ข้อ 

เฉลย คือ อนันตริยกรรม ฯ   มี 

๑.มาตุฆาต  ฆ่ามารดา              ๒.ปิตุฆาต  ฆ่าบิดา                  ๓.อรหันตฆาต  ฆ่าพระอรหันต์              ๔. โลหิตปุบาท  ทำร้ายพระพุทธเจ้าจนถึงยังพระโลหิตให้ห้อขึ้นไป       ๕.  สังฆเภท  ยังสงฆ์ให้แตกจากกัน ฯ 

๗. อานิสงส์แห่งการฟังธรรม มีอะไรบ้าง ? 

เฉลย มี  ๑. ผู้ฟังธรรมย่อมได้ฟังสิ่งที่ยังไม่เคยฟัง     

๒. สิ่งใดที่เคยฟังแล้ว  แต่ไม่เข้าใจชัด  ย่อมเข้าใจสิ่งนั้นชัด 

๓. บรรเทาความสงสัยเสียได้ 

๔.  ทำความเห็นให้ถูกต้องได้ 

๕.  จิตของผู้ฟังย่อมผ่องใส ฯ    

คิหิปฏิบัติ

๘. ธรรม ๔ ประการ ที่เป็นไปเพื่อประโยชน์เกื้อกูลเพื่อสุขในปัจจุบัน เรียกว่าอะไร ? มี อะไรบ้าง ? 

เฉลย เรียกว่า ทิฏฐธัมมิกัตถประโยชน์ ฯ   มี

๑.อุฏุฐานสัมปทา          ถึงพร้อมด้วยความหมั่นในการประกอบกิจอันควร

๒. อารักขสัมปทา          ถึงพร้อมด้วยการรักษาทั้งทรัพย์และการงานของตนไม่ให้เสื่อมไป

๓. กัลยาณมิตตตา         ความมีเพื่อนเป็นคนดี  ไม่คบคนชั่ว

๔. สมชีวิตา                ความเลี้ยงชีวิตตามสมควรแก่กำลังทรัพย์ที่หาได ้ฯ

๙. มิตรมีหลายจำพวก  อยากทราบว่ามิตรแท้ ๔ จำพวกมีอะไรบ้าง ? 

เฉลย มี  ๑.  มิตรมีอุปการะ   ๒.  มิตรร่วมสุขร่วมทุกข์  ๓.  มิตรแนะประโยชน์  ๔.  มิตรมีความรักใคร่ ฯ

๑๐. บุตรธิดาพึงปฏิบัติต่อมารดาบิดาอย่างไร ? 

เฉลย พึงปฏิบัติอย่างนี้

๑. ท่านได้เลี้ยงมาแล้วเลี้ยงท่านตอบ                   ๒. ทำกิจของท่าน          ๓.ดำรงวงศ์สกุล      

๔.ประพฤติตนให้เป็นคนควรรับทรัพย์มรดก           ๕. เมื่อท่านล่วงลับไปแล้วทำบุญอุทิศให้ท่าน ฯ