ปัญหาและเฉลยวิชาธรรม  นักธรรมชั้นตรี

สอบในสนามหลวง

วันอังคาร ที่ ๒๙ กันยายน พ.ศ.๒๕๕๒

๑.บุพพการีและกตัญญูกตเวที ได้แก่บุคคลเช่นไร ? จงยกตัวอย่างมาสัก ๒ คู่

๑. บุพพการี  ได้แก่บุคคลผู้ทำอุปการะก่อน

    กตัญญูกตเวที  ได้แก่บุคคลผู้รู้อุปการะที่ท่านทำแล้ว  และตอบแทน

(ตอบเพียง ๒ คู่)

คู่ที่ ๑   มารดาบิดากับบุตรธิดา

คู่ที่ ๒   ครูอาจารย์กับศิษย์

คู่ที่ ๓   พระราชากับราษฎร

คู่ที่ ๔   พระพุทธเจ้ากับพุทธบริษัท ฯ

๒.อาการที่พระพุทธเจ้าทรงสั่งสอนมีกี่อย่าง ?   ข้อที่ว่า “ทรงสั่งสอนเป็นอัศจรรย์” นั้นคืออย่างไร ?

๒.มี ๓ อย่าง ฯ คือ ผู้ปฏิบัติตามย่อมได้ประโยชน์โดยสมควรแก่ความปฏิบัติ ฯ

๓.มูลเหตุที่ทำให้บุคคลทำความชั่ว เรียกว่าอะไร ?  มีอะไรบ้าง ? เมื่อเกิดขึ้นแล้วควรปฏิบัติอย่างไร ?

๓.เรียกว่า อกุศลมูล ฯ  มี

๑. โลภะ อยากได้ 

๒. โทสะ คิดประทุษร้ายเขา

๓. โมหะ หลงไม่รู้จริง ฯ

         เมื่อเกิดขึ้นแล้วควรละเสีย  ด้วยทาน ศีล ภาวนา ฯ

๔.ปัญญาอันเห็นชอบอย่างไร จึงชื่อว่ามรรคในอริยสัจ ๔ ? เพราะเหตุไร ?

๔.ปัญญาอันเห็นชอบว่าสิ่งนี้เป็นทุกข์  สิ่งนี้เป็นเหตุให้ทุกข์เกิด  สิ่งนี้เป็นความดับทุกข์  สิ่งนี้เป็นทางให้ถึงความดับทุกข์  ได้ชื่อว่ามรรค ฯ   เพราะเป็นข้อปฏิบัติให้ถึงความดับทุกข์ ฯ

๕.ธรรมเป็นกำลัง ๕ อย่าง  คืออะไรบ้าง ?   ธรรม ๕ อย่างนั้น เรียกว่าอินทรีย์  เพราะเหตุไร ?

๕.คือ   ๑. สัทธา  ความเชื่อ              ๒. วิริยะ    ความเพียร          ๓. สติ     ความระลึกได้ 

๔. สมาธิ    ความตั้งใจมั่น      ๕. ปัญญา       ความรอบรู้ ฯ 

เพราะเป็นใหญ่ในกิจของตน ฯ

๖.คารวะ คืออะไร ?   มีกี่อย่าง ? ข้อว่า คารวะในความศึกษา  หมายถึงอะไร ?

๖.คือ ความเคารพ เอื้อเฟื้อ ฯ   มี ๖ อย่าง ฯ  หมายถึง ความเคารพ เอื้อเฟื้อในไตรสิกขา ฯ

๗. มละ คืออะไร ? เป็นศิษย์ได้ดีแล้วทำมึนตึงกับอาจารย์ จัดเข้าในมละอย่างไหน และควรชำระมละอย่างนั้นด้วยธรรมอะไร ?

๗.มละคือมลทิน ฯ   จัดเข้าใน มักขะ ลบหลู่คุณท่าน   และควรชำระด้วยกตัญญูกตเวทิตา ความรู้คุณท่านแล้วตอบแทน ฯ

๘.อบายมุข  คืออะไร ?  คบคนชั่วเป็นมิตรมีโทษอย่างไร ?

๘.คือ  ทางแห่งความเสื่อม ฯ    มีโทษอย่างนี้ คือ

๑.นำให้เป็นนักเลงการพนัน                        ๒.นำให้เป็นนักเลงเจ้าชู้

๓.นำให้เป็นนักเลงเหล้า                            ๔.นำให้เป็นคนลวงเขาด้วยของปลอม

๕.นำให้เป็นคนลวงเขาซึ่งหน้า                     ๖.นำให้เป็นคนหัวไม้ ฯ

๙.ธรรมที่เป็นไปเพื่อประโยชน์ในปัจจุบันเรียกว่าอะไร ?  มีอะไรบ้าง ?

๙.เรียกว่า ทิฏฐธัมมิกัตถประโยชน์ ฯ   มีดังนี้

๑. อุฏฐานสัมปทา  ถึงพร้อมด้วยความหมั่น  ในการประกอบกิจเครื่องเลี้ยงชีวิตก็ดี  ในการศึกษาเล่าเรียนก็ดี  ในการทำธุระหน้าที่ของตนก็ดี

๒. อารักขสัมปทา  ถึงพร้อมด้วยการรักษา  คือรักษาทรัพย์ที่แสวงหามาได้ด้วยความหมั่น  ไม่ให้เป็นอันตรายก็ดี  รักษาการงานของตน  ไม่ให้เสื่อมเสียไปก็ดี

๓. กัลยาณมิตตตา  ความมีเพื่อนเป็นคนดี  ไม่คบคนชั่ว

๔. สมชีวิตา ความเลี้ยงชีวิตตามสมควรแก่กำลังทรัพย์ที่หาได้ไม่ให้ฝืดเคืองนัก ไม่ให้ฟูมฟายนัก ฯ

๑๐.มิจฉาวณิชชา คืออะไร ? การค้าขายเด็ก การค้าขายยาเสพติด การ    ค้าขายเบ็ดตกปลา  จัดเป็นมิจฉาวณิชชาข้อใด?

๑๐.    มิจฉาวณิชชา            คือการค้าขายไม่ชอบธรรม ฯ

          การค้าขายเด็ก           จัดเข้าในค้าขายมนุษย์

          การค้าขายยาเสพติด  จัดเข้าในค้าขายน้ำเมา

          การค้าขายเบ็ดตกปลา  จัดเข้าในค้าขายเครื่องประหาร ฯ

***********