ปัญหาและเฉลยวิชาธรรม  นักธรรมชั้นตรี

สอบในสนามหลวง

วันอาทิตย์ ที่ ๒๑ ตุลาคม พ.ศ. ๒๕๕๐

๑.ในทางโลก ดูคนงามกันที่รูปร่างหน้าตา  ในทางพระพุทธศาสนา ดูคนงามกันที่ไหน ?

๑.ในทางพระพุทธศาสนา ดูคนงามกันที่มีคุณธรรมอันทำให้งาม ๒ ประการ  คือ ขันติ ความอดทน  และโสรัจจะ ความสงบเสงี่ยม ฯ

๒.มโนสุจริตคืออะไร ?   มีอะไรบ้าง ?

๒.คือ การประพฤติชอบด้วยใจ ฯ         

มี        ๑. ไม่โลภอยากได้ของเขา 

๒. ไม่พยาบาทปองร้ายเขา

๓. เห็นชอบตามคลองธรรม ฯ

๓.อิทธิบาท คือ ธรรมเป็นคุณเครื่องให้สำเร็จความประสงค์ของบุคคล  ส่วนธรรมอันเป็นเครื่องกั้นจิตไม่ให้บรรลุความดี คืออะไร ? มีอะไรบ้าง ?

๓.คือ นิวรณ์ ๕ ฯ  มี  

๑. กามฉันท์              พอใจรักใคร่ในอารมณ์ที่ชอบใจมีรูปเป็นต้น

          ๒. พยาบาท              ปองร้ายผู้อื่น

          ๓. ถีนมิทธะ              ความที่จิตหดหู่และเคลิบเคลิ้ม

          ๔. อุทธัจจกุกกุจจะ     ฟุ้งซ่านและรำคาญ

          ๕. วิจิกิจฉา               ลังเลไม่ตกลงได้ ฯ

๔.ภิกษุสามเณรผู้บวชใหม่จะต้องมีอินทรียสังวร คือสำรวมอินทรีย์  สำรวมอินทรีย์นั้น คืออย่างไร ?

๔.คือระวังตา หู จมูก ลิ้น กาย ใจ ไม่ให้ความยินดียินร้ายครอบงำได้ ในเวลาเห็นรูป ฟังเสียง ดมกลิ่น ลิ้มรส ถูกต้องโผฏฐัพพะ  รู้ธรรมารมณ์ ฯ

๕.ควรพิจารณาทุก ๆ วันว่า เราจะต้องพลัดพรากจากของรักของชอบใจ ทั้งสิ้น   ข้อความนี้อยู่ในหมวดธรรมอะไร ?   ท่านให้พิจารณาอย่างนี้เพื่ออะไร ?

๕.อยู่ในธรรมหมวดอภิณหปัจจเวกขณ์ ๕ ฯ   เพื่อบรรเทาความยึดมั่นถือมั่นว่า สิ่งนั้น คนนั้น เป็นที่รักของเรา  จักไม่ต้องเสียใจในเมื่อต้องพลัดพรากจากสิ่งนั้น คนนั้น จริง ๆ ฯ

๖.มรรคมีองค์แปดจัดเข้าในสิกขา ๓ ได้หรือไม่ ?   ถ้าได้จงจัดมาดู

๖.ได้ ฯ  จัดดังนี้         สัมมาทิฏฐิและสัมมาสังกัปปะ                     จัดเข้าในปัญญาสิกขา

สัมมาวาจา สัมมากัมมันตะ สัมมาอาชีวะ       จัดเข้าในสีลสิกขา

สัมมาวายามะ สัมมาสติ สัมมาสมาธิ            จัดเข้าในจิตตสิกขา ฯ

๗. มละ คืออะไร ? เป็นศิษย์ได้ดีแล้วทำมึนตึงกับอาจารย์ จัดเข้าในมละอย่างไหน และควรชำระมละอย่างนั้นด้วยธรรมอะไร ?

๗.มละคือมลทิน ฯ   จัดเข้าใน มักขะ ลบหลู่คุณท่าน   และควรชำระด้วยกตัญญูกตเวทิตา ความรู้คุณท่านแล้วตอบแทน ฯ

คิหิปฏิบัติ

๘.เมื่อแสวงหาโภคทรัพย์ได้โดยทางที่ชอบแล้ว  ควรทำอะไรบ้างเพื่อให้เกิดประโยชน์ในโภคทรัพย์ที่ได้มานั้น ?

๘.ควรทำ        ๑.  เลี้ยงตัว มารดา บิดา บุตร ภรรยา บ่าวไพร่ ให้เป็นสุข

๒.  เลี้ยงเพื่อนฝูงให้เป็นสุข

๓.  บำบัดอันตรายที่เกิดแต่เหตุต่าง ๆ

๔.  ทำพลี ๕ อย่าง คือ

                             ๔.๑  ญาติพลี สงเคราะห์ญาติ

                             ๔.๒  อติถิพลี ต้อนรับแขก

                             ๔.๓  ปุพพเปตพลี ทำบุญอุทิศให้ผู้ตาย

                             ๔.๔ ราชพลี ถวายเป็นหลวง มีภาษีอากรเป็นต้น

                             ๔.๕  เทวตาพลี ทำบุญอุทิศให้เทวดา

๕.บริจาคทานในสมณพราหมณ์ผู้ประพฤติชอบ ฯ

๙.การค้าขายสัตว์เพื่อเอาไปฆ่าเป็นอาหาร เป็นการผิดศีลข้อปาณาติบาตหรือไม่ ?   เพราะเหตุไร ?   อุบาสกควรปฏิบัติอย่างไรในเรื่องนี้ ?

๙.ไม่ผิด ฯ   เพราะไม่ได้เป็นผู้ฆ่าหรือสั่งให้ฆ่า ฯ  อุบาสกควรเว้นการค้าขายชนิดนี้เสีย ฯ

๑๐.ทิศ ๖ ในคิหิปฏิบัติ มีอะไรบ้าง ?  แต่ละทิศหมายถึงใคร ?

๑๐.มี ดังนี้

          ๑. ทิศเบื้องหน้า         หมายถึงมารดาบิดา

๒. ทิศเบื้องขวา          หมายถึงอาจารย์

          ๓. ทิศเบื้องหลัง          หมายถึงบุตรภรรยา

๔. ทิศเบื้องซ้าย          หมายถึงมิตร

          ๕. ทิศเบื้องต่ำ           หมายถึงบ่าว

๖. ทิศเบื้องบน           หมายถึงสมณพราหมณ์ ฯ

***********