ปัญหาและเฉลยวิชาธรรม นักธรรมชั้นตรี

สอบในสนามหลวง

วันจันทร์ ที่ ๑๔ ตุลำคม พ.ศ.๒๕๕๖

๑. หิริ และ โอตตัปปะ ได้ชื่อว่า ธรรมเป็นโลกบาล เพราะเหตุไร ?

เฉลย    เพราะเป็นคุณธรรมบคุคลให้รังเกียจและเกรงกลัวต่อบาปทุจรติไม่กล้าทำความชั่วทั้งในที่ลับ        และที่แจ้ง ฯ

๒. การทำบุญโดยย่อมีกี่อย่าง ? อะไรบ้าง ?

เฉลย    มี  ๓  อย่าง ฯ   คือ  ทาน  ศีล  ภาวนา    ฯ

๓. เหตุให้เกิดทุกข์ในอริยสัจ คืออะไร ?

เฉลย    คือตัณหา   ความทะยานอยาก   ฯ

๔. อภิณหปัจจเวกขณะ คือข้อที่ควรพิจารณาเนือง ๆ ๕ อย่าง ทรงสอนให้ พิจารณาอะไรบ้าง ?

เฉลย    ทรงสอนให้พิจารณา ๑.ความแก่ว่าเรามีความแก่เป็นธรรมดาไม่ล่วงพ้นความแก่ไปได้     

๒.ความเจ็บไข้ว่าเรามีความเจ็บไข้เป็นธรรมดาไม่ล่วงพ้นความเจ็บไข้ไปได้        

๓.ความตายว่าเรามีความตายเป็นธรรมดาไม่ล่วงพ้นความตายไปได้     

๔.ความพลัดพรากว่าเราจะต้องพลัดพรากจากของรักของชอบใจทั้งสิ้น

๕.กรรมว่าเรามีกรรมเป็นของตัวเราทำดีจักได้ดีทำชั่วจักได้ชั่วฯ

๕. ขันธ์ ๕ ได้แก่อะไรบ้าง ? ย่อเป็น ๒ อย่างไร ?

เฉลย    ได้แก่    รูปขันธ์  เวทนาขันธ์  สัญญาขันธ์   สังขารขันธ์  และ วิญญาณขันธ์    ฯ       

อย่างนี้คือรูปขันธ์ คงเป็นรูป   เวทนาขันธ์  สัญญาขันธ์  สังขารขันธ์ และ วิญญาณขันธ์  ๔  ขันธ์นี้เป็นนาม         ฯ

๖. บรรพชิตผู้พิจารณาเนือง ๆ ว่า วันคืนล่วงไป ๆ บัดนี้เราทำอะไรอยู่ จะได้ รับประโยชน์อะไร ?

เฉลย    จะได้รับประโยชน์คือเป็นผู้ไม่ประมาท  มีความเพียร   งดเว้นสิ่งที่เป็นโทษ   ทำในสิ่งที่เป็นประโยชน์ ฯ

๗. จงให้ความหมายของคำต่อไปนี้  ก. พาหุสัจจะ ข. อกุลมูล ค. อินทรียสังวร   ฆ. อนัตตตา ง. กามฉันท์ ฯ

เฉลย    ก.ความเป็นผู้ศึกษามาก              ข.รากเหง้าของอกุศล                ค.ความสำรวมอินทรีย์  

ฆ.ความเป็นของไม่ใช่ตน             ง.ความพอใจรักใคร่ในอารมณ์ที่ชอบใจมีรูปเป็นต้น    ฯ

คิหิปฏิบัติ

๘. มิตรแท้ มีกี่จำพวก ? อะไรบ้าง ?

เฉลย    มี  ๔    จำพวก  ฯ   คือ  ๑.มิตรมีอุปการะ           ๒.มิตรร่วมสุขร่วมทุกข์    

๓.มิตรแนะประโยชน์      ๔.มิตรมีความรักใคร่   ฯ

๙. คุณธรรมเป็นเครื่องยึดเหนี่ยวใจของผู้อื่นไว้ได้ มีอะไรบ้าง ?

เฉลย มี ๑.ทาน  ให้ปันสิ่งของของตนแก่ผู้อื่นที่ควรให้ปัน               ๒.ปิยวาจา      เจรจาวาจาที่อ่อนหวาน    

๓.อัตถจริยา  ประพฤติสิ่งที่เป็นประโยชน์แก่ผู้อื่น               ๔.สมานัตตตา ความเป็นคนมีตนเสมอไม่ถือตัวฯ

๑๐. ศีลที่คฤหัสถ์ควรรักษาเป็นนิตย์ คือศีลอะไร ? ได้แก่อะไรบ้าง ?

เฉลย    คือ      ศีล      ๕ ฯ  ได้แก่        

๑.เว้นจากทำชีวิตสัตว์ให้ตกล่วงไป            ๒.เว้นจากถือเอาสิ่งของที่เจ้าของไม่ได้ให้ด้วยอาการแห่งขโมย 

๓.เว้นจากประพฤติผิดในกาม                 ๔.เว้นจากพูดเท็จ          

๕.เว้นจากดื่มน้ำเมาคือสุราและเมรัยอันเป็นที่ตั้งแห่งความประมาท     ฯ