กัณฑ์ที่ ๙ อธิกรณสมถะ
๑. วินัยมุขกัณฑ์ที่ ๙ ว่าด้วยเรื่องอะไร ? (๑๐ / ๓๘) อธิกรณสมถะ คือธรรมสำหรับระงับอธิกรณ์ ๗. อธิกรณ์ คืออะไร มีกี่ประเภท อะไรบ้าง ? อธิกรณ์ คือ เรื่องที่เกิดขึ้นซึ่งต้องจัดทำให้เรียบร้อย มี ๔ ประเภท คือ วิวาทาธิกรณ์ อนุวาทาธิกรณ์ อาปัตตาธิกรณ์ และกิจจาธิกรณ์ ๒. การอุปสมบทจัดเป็นอธิกรณ์อะไรหรือไม่ ? การอุปสมบทจัดเป็นกิจจาธิกรณ์
๓. อธิกรณ์คืออะไร การอุปสมบทจัดเป็นอธิกรณ์อะไร ? อธิกรณ์คือ เรื่องที่ต้องจัดต้องทำ, การอุปสมบท จัดเป็นกิจจาธิกรณ์ ๔. อธิกรณ์คืออะไร ใครเป็นผู้ทำอธิกรณ์ให้ระงับ การอุปสมบทเป็นอธิกรณ์อะไร ? อธิกรณ์ คือ เรื่องที่เกิดขึ้น ที่บุคคลหรือสงฆ์ต้องจัดทำให้เรียบร้อย, ผู้มีหน้าที่จัดทำให้อธิกรณ์ระงับนั้น เป็นบุคคลบ้าง เป็นสงฆ์บ้าง แล้วแต่ชนิดของอธิกรณ์, การอุปสมบทเป็นกิจจาธิกรณ์ ฯ ๕. อธิกรณ์คืออะไร เมื่อเกิดขึ้นแล้วควรปฏิบัติอย่างไร ? อธิกรณ์คือเรื่องที่เกิดขึ้นที่ต้องจัดต้องทำให้เรียบร้อย เมื่ออธิกรณ์เกิดขึ้นต้องระงับด้วยวิธีระงับ ซึ่งเรียกว่า อธิกรณสมถะ ๗ ประการอย่างใดอย่างหนึ่ง ตามควรแก่อธิกรณ์นั้น ๖. ตัสสปาปิยสิกา ได้แก่....................................... ใช้ระงับอธิกรณ์ข้อที่........... ง. กิริยาที่ลงโทษแก่ผู้ทำผิด, ข้อที่ ๒ และ ๓ ฯ ๗. อธิกรณสมถะเป็นชื่อของอะไร อะไรเป็นทางเกิดและทางระงับอาปัตตาธิกรณ์ ? เป็นชื่อของสิกขาบทหรือของธรรมสำหรับระงับอารมณ์, การที่ภิกษุประพฤติล่วงละเมิดสิกขาบทที่พระพุทธเจ้าทรงบัญญัติไว้ นี้เป็นทางเกิดแห่งอาปัตตาธิกรณ์ การทำคืนอาบัติตามวิธีอันสำเร็จด้วยสงฆ์หรือด้วยบุคคล นี้เป็นทางระงับของอาปัตตาธิกรณ์ ฯ ๘. วิวาทาธิกรณ์คืออะไร ระงับด้วยสมถะอะไร ? (๗ / ๓๗) วิวาทาธิกรณ์ คือวิวาท ได้แก่ การเถียงกันปรารภพระธรรมวินัย นี้จะต้องได้รับชี้ขาดว่าถูกว่าผิดอนุวาทาธิกรณ์ ความโจท หากันด้วยอาบัติ นี้จะต้องได้รับวินิจฉัยว่าจริงหรือไม่จริง ระงับด้วยสัมมุขาวินัย และเยภุยยสิกา ฯ ๙. วิธีระงับอธิการณ์ ๕ อย่าง จงเขียนมาดู วิธีระงับอธิกรณ์ ๕ อย่าง ตามลำดับ คือ ๑. สัมมุขาวินัย วิธีระงับอธิกรณ์ในที่พร้อมหน้าสงฆ์ ๒. สติวินัย วิธีระงับอธิกรณ์โดยยกเอาสติขึ้นเป็นหลัก ๓. อมูฬหวินัย วิธีระงับอธิกรณ์ที่ให้แก่ภิกษุผู้หายจากเป็นบ้า ๔. ปฏิญญาตกรณะ วิธีระงับอธิกรณ์โดยปรับอาบัติตามปฏิญญาของภิกษุผู้รับเป็นสัตย์ ๕. เยภุยยสิกา วิธีระงับอธิกรณ์โดยตัดสินเอาตามคำของคนมากเป็นประมาณ ๖. ตัสสปาปิยสิกา วิธีระงับอธิกรณ์ โดยการลงโทษแก่ผู้กระทำผิด ๗. ติณวัตถารกวินัย วิธีระงับอธิกรณ์โดยกลบโทษไว้ดังกลบไว้ด้วยหญ้า ๑๐. ติณวัตถารกวินัย แปลและอธิบายอย่างไร ระเบียบดังกลบไว้ด้วยหญ้า ได้แก่กิริยาให้ประนีประนอมกันทั้ง 2 ฝ่าย ไม่ต้องชำระสะสางความเดิมใช้สำหรับเรื่องยุ่งยาก เป็นเรื่องกระทบกระเทือนทั่วไป เช่นภิกษุโกสัมพีแตกกันเป็นตัวอย่าง ๑๑. การปลงอาบัติจัดเข้าในอธิกรณสมถะข้อไหน สำหรับระงับอธิกรณ์อะไร ? (๑๐ / ๔๐) จัดเป็นปฏิญาญตกรณะ สำหรับระงับอาปัตตาธิกรณ์ ๑๒. การอุปสมบทจัดเป็นอธิกรณ์อะไร ใครเป็นผู้ระงับอธิกรณ์นั้น? (๑๐ / ๔๓) จัดเป็นกิจจาธิกรณ์ และสงฆ์เป็นผู้ระงับ ๑๓. ภิกษุเถียงกันเรื่องการแก้ไขปัญหาจราจรเป็นอธิกรณ์อะไรหรือไม่ เพราะเหตุใด? ไม่จัดเป็นอธิกรณ์ เพราะไม่ใช่การเถียงกันเรืองปรารภพระธรรมวินัย ๑๔. ให้บอกความหมายของคำเหล่านี้ คือ ๑) สัมมุขาวินัย ๒)สติวินัย ๓) อมูฬหวินัย ฯ บอกความหมายของคำเหล่านี้คือ ๑) สัมมุขาวินัย วิธีระงับอธิกรณ์ในที่พร้อมหน้าสงฆ์ ๒) สติวินัย วิธีระงับอธิกรณ์โดยยกเอาสติขึ้นเป็นหลัก ๓) อมูฬหวินัย วิธีระงับอธิกรณ์ที่ให้แก่ภิกษุ ผู้หายจากเป็นบ้า ๑๕. และ ๔) ปฏิญญาตกรณะ ๕) เยภุยยสิกา ๖) ตัสสปาปิยาสิกา ๗) ติณวัตถารถวินัย ฯ ๔) ปฏิญญาตกรณะ วิธีระงับอธิกรณ์โดยปรับอาบัติตามปฏิญญาของจำเลยผู้รับเป็นสัตย์ ๕) เยภุยยสิกา วิธีระงับอธิกรณ์โดยตัดสินเอาตามคำของคนมากเป็นประมาณ ๖) ตัสสปาปิยสิกา วิธีระงับอธิกรณ์โดยการลงโทษแก่ผู้กระทำผิด ๗) ติณวัตถารถวินัย วิธีระงับอธิกรณ์โดยกลบโทษไว้ดังกลบไว้ด้วยหญ้า ฯ ๑๖. คำว่า วิวาทาธิกรณ์ อนุวาทาธิกรณ์ หมายความว่าอะไร ? วิวาทาธิกรณ์ คือวิวาท ได้แก่ การเถียงกันปรารภพระธรรมวินัย นี้จะต้องได้รับชี้ขาดว่าถูกว่าผิดอนุวาทาธิกรณ์ ความโจท หากันด้วยอาบัติ นี้จะต้องได้รับวินิจฉัยว่าจริงหรือไม่จริง ฯ ๑๗. อาปัตตาธิกรณ์ กิจจาธิกรณ์หมายความว่าอะไร ? อาปัตตาธิกรณ์ กิริยาที่ต้องอาบัติหรือถูกปรับอาบัตินี้จะต้องทำคืน คืนทำให้พ้นโทษ, กิจจาธิกรณ์ กิจธุระที่สงฆ์จะพึงทำ เช่น ให้อุปสมบทนี่จะต้องทำให้สำเร็จ ฯ ๑๘. ภิกษุกระทำคืนอาบัติที่ต้องแล้วโดยสมควรแก่ทำจัดว่าเธอระงับอธิกรณ์อะไรด้วยสมถะข้อไหน ? จัดว่าเธอระงับอาปัตาธิกรณ์ ด้วยสัมมุขาวินัย และปฏิญญาตกรณะ ฯ ๑๙. ติณวัตถารถวินัย มีอธิบายอย่างไร ? ติณวัตถารถวินัย ได้แก่ กิริยาที่ให้ประนีประนอมกันทั้ง ๒ ฝ่ายไม่ต้องชำระไม่ต้องสะสางความเดิม วิธีนี้ให้ในเรื่องยุ่งยากและเป็นเรืองสำคัญอันเป็นเครื่องกระเทือนทั่วไป ฯ ๒๐. วิวาทธิกรณ์คืออะไร ระงับด้วยสมถะอะไร วิวาทธิกรณ์ คือ การถกเถียงกันปรารถนาธรรมวินัยว่า อย่างนี้ถูก อย่างนี้ผิด ระงับด้วยสัมมุขาวินัย เยภุยยสิกา ฯ ๒๑. คำว่า วิวาทาธิกรณ์ อนุวาทาธิกรณ์ หมายความว่าอะไร ? วิวาทาธิกรณ์ คือวิวาท ได้แก่ การเถียงกันปรารถพระธรรมวินัย นี้จะต้องได้รับชี้ขาดว่าถูกว่าผิด อนุวาทาธิกรณ์ ความโจท หากันด้วยอาบัติ นี้จะต้องได้รับวินิจฉัยว่าจริงหรือไม่จริง ฯ ๒๒. อาปัตตาธิกรณ์ กิจจาธิกรณ์หมายความว่าอะไร ? อาปัตตาธิกรณ์ กิริยาที่ต้องอาบัติหรือถูกปรับอาบัตินี้จะต้องทำคืน คืนทำให้พ้นโทษ, กิจจาธิกรณ์ กิจธุระที่สงฆ์จะพึงทำ เช่น ให้อุปสมบทนี่จะต้องทำให้สำเร็จ ฯ ๒๓. ภิกษุกระทำคืนอาบัติที่ต้องแล้วโดยสมควรแก่ทำจัดว่าเธอระงับอธิกรณ์อะไรด้วยสมถะข้อไหน ? จัดว่าเธอระงับอาปัตาธิกรณ์ ด้วยสัมมุขาวินัย และปฏิญญาตกรณะ ฯ ๒๔. ติณวัตถารถวินัย มีอธิบายอย่างไร ? ติณวัตถารถวินัย ได้แก่ กิริยาที่ให้ประนีประนอมกันทั้ง ๒ ฝ่ายไม่ต้องชำระไม่ต้องสะสางความเดิม วิธีนี้ให้ในเรื่องยุ่งยากและเป็นเรืองสำคัญอันเป็นเครื่องกระเทือนทั่วไป ฯ
๒๕. สัมาขาวินัย สติวินัย อมูฬหวินัย ตัสสปาปิยาสิก ใช้ระงับอธิกรณ์อะไรได้บ้าง ? สัมมุขาวินัย เป็นเครื่องระงับอธิกรณ์ได้ทุกอย่าง สติวินัย อมูฬหวินัย ตัสสปาปิยาสิกา ๓ นี้ เป็นเครื่องระงับเฉพาะอนุวาทาธิกรณ์ ๒๖. ปฏิญญาตกรณะ ติณวัตถาวินัย เยภุยยสิกกา ใช้ระงับอธิกรณ์อะไรได้บ้าง ? ปฏิญญาตกรณะ ติณวัตถารถวินัย ทั้ง ๒ นี้เป็นเครื่องระงับอาปัตตาธิกรณ์ และใช้เป็นเครื่องระงับอนุวาทาธิกรณ์ก็ได้ เยภุยยสิกา ใช้เป็นเครื่องระงับเฉพาะวิวาทาธิกรณ์ ฯ ๒๗. วิวาทธิกรณ์คืออะไร ระงับด้วยสมถะอะไร ? วิวาทธิกรณ์ คือ การถกเถียงกันปรารภธรรมวินัยว่า อย่างนี้ถูก อย่างนี้ผิด ระงับด้วยสัมมุขาวินัย เยภุยยสิกา ฯ
|