กิจกรรม ต่อยอดเติมใบ
พุทธศาสนสุภาษิต ข้อคิดเตือนใจที่ควรรู้
 
          ทั้งนี้ พุทธศาสนสุภาษิต คือ คำสอนทางพระพุทธศาสนาที่เป็นเหมือนข้อคิด ข้อเตือนใจ ซึ่งจากคำสอนเหล่านี้ เราสามารถนำไปประยุกต์ใช้ในชีวิตประจำวัน เพื่อให้เกิดประโยชน์แก่ตนเองและคนรอบข้างได้ดีอีกด้วย ถ้าอยากรู้ข้อคิดดี ๆ ในการดำเนินชีวิตจาก พุทธศาสนสุภาษิตน่ารู้ แล้วละก็ ตามมาดูกันเลยจ้า....

หมวดธรรมะเบื้องต้น 

          อุฏฺฐาตา วินฺทเต ธนํ     :     คนขยัน  ย่อมหาทรัพย์ได้

          พาโล อปริณายโก     :     คนโง่ คนพาล ไม่ควรเป็นผู้นำ

          อตฺตา หิ อตฺตโน นาโถ     :     ตนเป็นที่พึ่งของตน

          ปญฺญาว ธเนน เสยฺโย     :     ปัญญาย่อมประเสริฐกว่าทรัพย์

          อตฺตา หเว ชิตํ เสยฺโย     :     ชนะตนนั่นแหละประเสริฐกว่า

          ยถาวาที ตถาการี     :     พูดอย่างไร ทำได้อย่างนั้น

          สจฺจํ เว อมตา วาจา     :     คำจริงเป็นสิ่งไม่ตาย

          อิณาทานํ ทุกขํ โลเก     :     การกู้หนี้ เป็นทุกข์ในโลก

          อตฺตานํ ทมยนฺติ ปณฺฑิตา     :     บัญฑิตย่อมฝึกตน

          ททมาโน ปิโย โหติ     :     ผู้ให้ย่อมเป็นที่รัก

          จเช ธนํ องฺควรสฺส เหตุ องฺคํ จเช ชีวิตํ รกฺขมาโน องฺคํ ธนํ ชีวิตญฺจาปิ สพฺพํ จเช นโร ธมฺมมนุสฺสรนฺโต     :     พึงสละทรัพย์เพื่อรักษาอวัยวะ, เมื่อรักษาชีวิตพึงสละอวัยวะ เมื่อคำนึงถึงธรรม พึงสละอวัยวะ ทรัพย์ และแม้ชีวิตทุกอย่าง

หมวดบุคคล 

          ธมฺมเทสฺสี ปราภโว     :     ผู้เกลียดธรรม เป็นผู้เสื่อม

          ปริภูโต มุทุ โหติ อติติกฺโข จ เวรวา     :     อ่อนไป...ก็ถูกเขาหมิ่น แข็งไป...ก็มีภัยเวร

          นตฺถิ โลเก อนินฺทิโต     :     ผู้ไม่ถูกนินทา ไม่มีในโลก

          ทุวิชาโน ปราภโว     :     ผู้มีความรู้ในทางชั่ว เป็นผู้เสื่อม

          โจรา โลกสฺมิมพฺพุทา     :     พวกโจรเป็นเสนียดของโลก

          ธมฺมกาโม ภวํ โหติ     :     ผู้ชอบธรรม เป็นผู้เจริญ

          ครุ โหติ สคารโว     :     ผู้เคารพผู้อื่น ย่อมมีผู้เคารพตนเอง

          เอวํ กิจฺฉาภโต โปโส ปิตุ อปริจารโก ปิตริมิจฺฉาจริตฺวาน นิรยํ โส อุปปชฺชติ     :     ผู้ที่มีมารดาบิดาเลี้ยงมาได้โดยยากอย่างนี้ ไม่บำรุงมารดาบิดา ประพฤติผิดในมารดาบิดา ย่อมเข้าถึงนรก 

          มธุ วา มญฺญตี พาโล ยาว ปาปํ น ปจฺจติ ยทา จ ปจฺจตี ปาปํ อถ ทุกฺขํ นิคจฺฉติ     :     ตราบเท่าที่บาปยังไม่ให้ผล คนเขลายังเข้าใจว่ามีรสหวาน แต่บาปให้ผลเมื่อใด คนเขลาย่อมประสบทุกข์เมื่อนั้น 

          ยสฺส รุกฺขสฺส ฉายาย นิสีเทยฺย สเยยฺย วา น ตสฺส สาขํ ภญฺเชยฺย มิตฺตทุพฺโพ หิ ปาปโก     :     บุคคลนั่งหรือนอน (อาศัย) ที่ร่มเงาตันไม้ใด ไม่ควรรานกิ่งต้นไม้นั้น เพราะผู้ประทุษร้ายมิตร เป็นคนเลวทราม 

          โรสโก กทริโย จ ปาปิจฺโฉ มจฺฉรี สโฐ อหิริโก อโนตฺตปฺปี ตํ ชญฺญา วสโล อิติ     :     ผู้ใดเป็นคนขัดเคือง เหนียวแน่น ปรารถนาลามก ตระหนี่ โอ้อวด ไม่ละอาย และไม่เกรงกลัวบาป พึงรู้ว่า ผู้นั้นเป็นคนเลว

          โสจติ ปุตฺเตหิ ปุตฺติมา โคมิโก โคหิ ตเถว โสจติ อุปธีหิ นรสฺส โสจนา น หิ โส โสจติ โย นิรูปธิ     :     ผู้มีบุตรย่อมเศร้าโศกเพราะบุตร, ผู้มีโคย่อมเศร้าโศกเพราะโคเหมือนกัน, นรชนมีความเศร้าโศกเพราะอุปธิ, ผู้ใด ไม่มีอุปธิ ผู้นั้นไม่ต้องเศร้าโศกเลย

หมวดการศึกษา-ปัญญา 

          หินชจฺโจปิ เจ โหติ อุฏฺฐาตา ธิติมา นโร อาจารสีลสมฺปนฺโน นิเส อคฺคีว ภาสติ     :     คนเราถึงมีชาติกำเนิดต่ำ แต่หากขยันหมั่นเพียร มีปัญญาประกอบด้วยอาจาระ และศีล ก็รุ่งเรืองได้ เหมือนไฟถึงอยู่ในคืนมืดก็สว่างไสว

          สากจฺฉาย ปญฺญา เวทิตพฺพา     :     ความมีปัญญา ย่อมรู้ได้จากการสนทนา

          ทา โส ว ปญฺญาสฺส ยสสฺสิ พาโล อตฺเถสุ ชาเตสุ ตถาวิเธสุ ยํ ปณฺฑิโต นิปุณํ สํวิเธติ สมฺโมหมาปชฺชติ ตตฺถ พาโล     :     คนเขลามียศศักดิ์ ก็เป็นทาสของคนมีปัญญา, เมื่อเรื่องราวต่าง ๆ เกิดขึ้น คนฉลาดจัดการข้อใดได้แนบเนียน คนเขลาถึงความงมงายในข้อนั้น

หมวดวาจา

          นา ติเวลํ ปภาเสยฺย นตุณหี สพฺพทา สิยา อวิกิณฺ มิตํ วาจํ ปตฺเตกาเล อุทีริเย     :     ไม่ควรพูดจนเกินกาล ไม่ควรนิ่งเสมอไป เมื่อถึงเวลาก็ควรพูดพอประมาณ ไม่ฟั่นเฝือ 

          ปรสฺส วา อตฺตโน วาปิ เหตุ น ภาสติ อลิกํ ภูริปญฺโญ โส ปูชิโต โหติ สภาย มชฺเฌ ปจฺฉาปิ โส สุคติคามิ โหติ     :     ผู้มีภูมิปัญญา ย่อมไม่พูดพล่อย ๆ เพราะเหตุแห่งคนอื่น หรือตนเอง ผู้นั้นย่อมมีผู้บูชาในท่ามกลางชุมชน (สภา) แม้ภายหลังเขาย่อมไปสู่สุคติ

          ยํ พุทฺโธ ภาสตี วาจํ เขมํ นิพฺพานปตฺติยา ทุกฺขสฺสนฺตกิริยาย สา เว วาจานมุตฺตมา     :     พระพุทธเจ้าตรัสพระวาจาใด เป็นคำปลอดภัย เพื่อบรรลุพระนิพพาน และเพื่อทำที่สุดทุกข์, พระวาจานั้นแล เป็นสูงสุดแห่งวาจาทั้งหลาย

หมวดความอดทน

          ขนฺติ ตโป ตปสฺสิโน     :     ความอดทน เป็นตปะ (ตบะ) ของผู้พากเพียร

          ขนฺติ สาหสวารณา     :     ความอดทน ห้ามไว้ได้ซึ่งความผลุนผลัน

          มนาโป โหติ ขนฺติโก     :     ผู้มีความอดทน ย่อมเป็นที่ชอบใจของบุคคลอื่น

          เกวลานํปิ ปาปานํ ขนฺติ มูลํ นิกนฺตติ ครหกลหาทีนํ มูลํ ขนฺติ ขนฺติโก     :     ความอดทน ย่อมตัดรากแห่งบาปทั้งสิ้น, ผู้มีขันติ ชื่อว่า ย่อมขุดรากแห่งความติเตียน และการทะเลาะกันได้ เป็นต้น

          ขนฺติโก เมตฺตวา ลาภี ยสสฺสี สุขสีลวา ปิโย เทวมนุสฺสานํ มนาโป โหติ ขนฺติโก     :     ผู้มีความอดทน นับว่ามีเมตตา มีลาภ มียศ และมีสุขเสมอ, ผู้มีความอดทน ย่อมเป็นที่รัก ชอบใจของเทวดา และมนุษย์ทั้งหลาย

          อตฺตโนปิ ปเรสญฺจ อตฺถาวโห ว ขนฺติโก สคฺคโมกฺขคมํ มคฺคํ อารุฬฺโห โหติ ขนฺติโก     :     ผู้มีขันติ ชื่อว่า นำประโยชน์มาให้ทั้งแก่ตนทั้งแก่ผู้อื่น ผู้มีขันติ ชื่อว่า เป็นผู้ขึ้นสู่ทางไปสวรรค์และนิพพาน 

หมวดความเพียร

          ขโณ โว มา อุปจฺจคา     :     อย่าปล่อยกาลเวลาให้ล่วงไปโดยเปล่าประโยชน์

          หิยฺโยติ หิยฺยติ โปโส ปเรติ ปริหายติ     :     คนที่ผัดวันว่าพรุ่งนี้ ย่อมเสื่อม ยิ่งผัดว่ามะรืนนี้ ก็ยิ่งเสื่อม

          กาลคตญฺจ น หาเปติ อตฺถํ     :     คนขยัน พึงไม่ให้ประโยชน์ที่มาถึงแล้วผ่านไปโดยเปล่า

          โภคา สนฺนิตยํ ยนฺติ วมฺมิโกวูปจียติ     :     ค่อย ๆ เก็บรวบรวมทรัพย์ ดังปลวกก่อจอมปลวก

          อตีตํ นานฺวาคเมยฺนย นปฺปฏิกงฺเข อนาคตํ     :     อย่ารำพึงถึงความหลัง อย่ามัวหวังถึงอนาคต

          อสเมกฺขิตกมฺมนฺตํ ตุริตาภินิปาตินํ ตานิ กมฺมานิ ตปฺเปนฺติ อุณฺหํ วชฺโฌหิตํ มุเข     :     ผู้ที่ทำการงานลวก ๆ โดยมิได้พิจารณาใคร่ครวญให้ดี เอาแต่รีบร้อนพรวดพราดจะให้เสร็จ การงานเหล่านั้น ก็จะก่อความเดือดร้อนให้ เหมือนตักอาหารที่ยังร้อนใส่ปาก

          อชฺช สุวติ ปุริโส สทตฺทํ นาวพุชฺฌติ โอวชฺชมาโน กุปฺปติ เสยฺยโส อติมญฺญติ     :     คนที่ไม่รู้จักประโยชน์ตนว่า อะไรควรทำวันนี้ อะไรควรทำพรุ่งนี้ ใครตักเตือนก็โกรธ เย่อหยิ่ง ถือดีว่า ฉันเก่ง ฉันดี คนอย่างนี้ เป็นที่ชอบใจของกาลกิณี

          หิยฺโยติ หิยฺยติ โปโส ปเรติ ปริหายติ อนาคตํ เนตมตฺถีติ ญตฺวา อุปฺปนฺนจฺฉนฺทํ โก ปนุเทยฺย ธีโร     :     มัวรำพึงถึงความหลัง ก็มีแต่จะหดหาย มัวหวังวันข้างหน้า ก็มีแต่จะละลาย อันใดยังไม่มาถึง อันนั้นก็ยังไม่มี รู้อย่างนี้แล้ว เมื่อมีฉันทะเกิดขึ้น คนฉลาดที่ไหนจะปล่อยให้หายไปเปล่า

          อปฺปเกนปิ เมธาวี ปาภเฏน วิจกฺขโณ สมุฏฺฐาเปติ อตฺตานํ อณุ อคคึว สนฺธมํ     :     ผู้มีปัญญาเฉลียวฉลาดย่อมตั้งตนได้ด้วยต้นทุนแม้น้อย เหมือนคนก่อไฟน้อยขึ้นฉะนั้น 

          อฏฺฐา ตา กมฺมเธยฺเยสุ อบฺปมตฺโต วิธานวา สมํ กปฺเปติ ชีวิตํ สมภตํ อนุรกฺขติ     :     ผู้ขยันในหน้าที่การงาน ไม่ประมาท เข้าใจเลี้ยงชีพพอสมควร จึงรักษาทรัพย์ที่หามาได้ 

          โย จ วสฺสสตํ ชีเว กุสีโต หีนวีริโย เอกาหํ ชีวิตํ เสยฺโย วิริยํ อารภโต ทฬฺหํ     :     ผู้เกียจคร้าน มีความเพียรเลว พึงเป็นอยู่ตั้งร้อยปี ส่วนผู้ปรารภความเพียรมั่นคง มีชีวิตอยู่เพียงวันเดียวก็ประเสริฐกว่า 

หมวดความโกรธ

          โกโธ สตฺถมลํ โลเก     :     ความโกรธเป็นดังสนิมในโลก

          ยํ กุทฺโธ อุปโรเธติ สุกรํ วิย ทุกฺกรํ     :     ผู้โกรธจะผลาญสิ่งใด สิ่งนั้นทำยากก็เหมือนทำง่าย

          อปฺโป หุตฺวา พหุ โหติ วฑฺฒเต โส อขนฺติโช     :     ความโกรธน้อยแล้วมาก มันเกิดจากความไม่อดทน จึงทวีขึ้น

          ปจฺฉา โส วิคเต โกเธ อคฺคิทฑฺโฒว ตปฺปติ     :     ภายหลังเมื่อความโกรธหายแล้ว เขาย่อมเดือดร้อน เหมือนถูกไฟไหม้

          อนฺธตมํ ตทา โหติ ยํ โกโธ สหเต นรํ     :     ความโกรธครอบงำนรชนเมื่อใด ความมืดมนย่อมมีขึ้นเมื่อนั้น 

หมวดการชนะ

          ชิเน กทริยํ ทาเนน     :     พึงชนะคนตระหนี่ด้วยการให้

          อสาธํ สาธุนา ชิเน     :     พึงชนะคนไม่ดี ด้วยความดี

          อกฺโกเธน ชิเน โกธํ     :     พึงชนะคนโกรธ ด้วยความไม่โกรธ

          สจฺเจนาลิกวาทินํ     :     พึงชนะคนพูดปด ด้วยคำจริง

หมวดประมาท

          เย ปมตฺตา ยถา มตา     :     ผู้ประมาท เหมือนคนตายแล้ว

          เต ทีฆรตฺตํ โสจนฺติ เย ปมชฺชนฺติ มาณวา     :     คนประมาท ย่อมเศร้าโศกสิ้นกาลนาน

          โย จ ปุพฺเพ ปมชฺชิตฺวา ปจฺฉา โส นปฺปมชฺชติ โสมํ โลกํ ปภาเสติ อพฺภา มุตฺโต ว จนฺทิมา     :     เมื่อก่อนประมาท ภายหลังไม่ประมาท เขาชื่อว่ายังโลกนี้ให้สว่าง เหมือนพระจันทร์พ้นจากเมฆหมอกฉะนั้น

          ยญฺหิ กิจฺจํ ตทปวิทฺธํ อกิจฺจํ ปน กยีรติ อุนฺนฬานํ ปมตฺตานํ เตสํ วฑฺฒนฺติ อาสวา     :     คนทอดทิ้งกิจที่ควรทำ ไปทำกิจที่ไม่ควรทำ เมื่อเขาถือตัวประมาท อาสวะย่อมเจริญ

          พหุมฺปิ เจ สํหิต ภาสมาโน น ตกฺกโร โหติ นโร ปมตฺโต โคโปว คาโว คณยํ ปเรสํ น ภาควา สามญฺญฺสฺส โหติ     :     หากกล่าวพุทธพจน์ได้มาก แต่เป็นคนประมาท ไม่ทำตามพุทธพจน์นั้น ก็ไม่มีส่วนแห่งสามัญญผล เหมือนคนเลี้ยงโค คอยนับโคให้ผู้อื่นฉะนั้น

หมวดไม่ประมาท 
โพสเมื่อ : 07 ต.ค. 65