ต้นหมาก

ต้นหมาก : ลักษณะทางพฤกษศาสตร์

         ต้นหมากมีถิ่นกำเนิดในทวีปเอเชียเขตร้อน จัดเป็นไม้ยืนต้นจำพวกปาล์ม มีความ

สูงต้นประมาณ ๑๐-๑๕ เมตร ลำต้นตั้งตรง เป็นต้นเดี่ยวไม่แตกกิ่งก้าน

         ลักษณะของลำต้นเป็นรูปทรงกระบอก ใบหมาก เป็นใบประกอบเหมือนขนนก

ออกเรียงเวียนหนาแน่นที่ปลายยอดก้าน

         ใบ รวมยาวได้ประมาณ ๑๓๐ - ๒๐๐ เซนติเมตร ลักษณะของใบย่อยรูปใบหอก

ปลายใบแหลม โคนใบเรียวแคบ ใบอ่อนมีรอยแยก ดอกหมาก (จั่นหมาก)โดยจะออกตาม

ซอกโคนก้านใบและกาบนอก ดอกออกรวมกันเป็นช่อขนาดใหญ่ประกอบไปด้วยโคนจั่นยึด

ติดอยู่ที่ข้อของลำต้น

         ก้านช่อดอกเป็นเส้นยาวแตกออกโดยรอบแกนกลาง มีกลีบหุ้มช่อขนาดใหญ่

ยาวประมาณ ๔๐ เซนติเมตร เป็นเงามัน มีใบประดับหุ้มอยู่ กลีบดอกเป็นสีขาวแกมสีเหลือง

มี ๖ กลีบ เรียงเป็นชั้น ๒ ชั้น สีเขียวยาวประมาณ ๕ - ๖ มิลลิเมตร

         ผลหมาก ผลออกเป็นทะลาย ลักษณะของลูกเป็นทรงกลม รูปกลมรี รูปไข่ รูปไข่

ปลายแหลม หรือเป็นรูปกระสวยขนาดเล็ก โดยเฉลี่ยแล้วผลที่รวกมันเป็นทะลาย ในหนึ่ง

ทะลายจะมีอยู่ประมาณ ๑๐-๑๕๐

          ผล ผิวผลเรียบ มีกลีบเลี้ยงติดเป็นสีเขียวเข้ม เรียกว่า “ผลดิบ” ผลแก่เปลือกผลจะ

เปลี่ยนเป็นสีเหลืองส้มทั้งผลหรือสีแดงแกงส้มเรียกว่า “หมากสุก” หรือ “หมากสง”

                                                      ประโยชน์และสรรพคุณ

     - ตำรายาไทยจะใช้เมล็ดเป็นยารักษาโรคในช่องปาก ช่วยแก้ปากเปื่อย

     - ผลหมากสุกเมื่อนำมาต้มกับน้ำกินแล้วจะช่วยป้องกันอาการของโรคต้อหิน หรือ ความ

ดัน ภายในลูกตา เพื่อไม่ให้สูงจนผิดปกติ     
                                                                                                                         - ผลอ่อนมีรสฝาดหวาน สรรพคุณเป็นยาช่วยทำให้เจริญอาหาร

     - เปลือกผลมีสรรพคุณเป็นยาบำรุงธาตุ

     - รากมีรสฝาดเย็น มีสรรพคุณเป็นยาแก้โรคกษัย

                                                         หมาก

                                                                    โคลงสี่สุภาพ

                                 หมากต้นสูงกิ่งย้อย                   งามสง่า  (จริงเฮย)

                             ใบร่วงหล่นหายลา                        กิ่งต้น

                             ให้ค่ายิ่งนานมา                            ก่อนเก่า   (ฤาพี่)

                             สูงใหญ่ประโยชน์ล้น                      แผ่กว้างร่มเงา

                                                                             ประพันธ์โดย

                                                                     สามเณรปารมี    เพียรเสมอ

                                                                         ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ ๔